خشم، واکنش رایج دیگری است به موقعیت تنش‌زا که می‌تواند به پرخاشگری هم بیانجامد. بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داده بعضی جانوران در برابر تنش‌زاهای گوناگون همچون ازدحام، ضربه برقی و عدم دریافت غذایی که انتظارش را کشیده‌اند پرخاشگری نشان می‌دهند. ضربه‌ برقی به هر یک از دو جانوری که با هم در قفس واحدی هستند موجب می شود با هم نزاع کنند و همزمان با قطع ضربه، دست از نزاع بردارند. در برابر ناکامی، کودکان غالباً خشمگین می‌شوند و دست به پرخاشگری می‌زنند. اینکه بتوان نسبت به خاستگاه ناکامی دست به پرخاشگری مستقیم زد، نه همواره میسر است و نه کاری است عاقلانه. گاه خاستگاه ناکامی مبهم و ناملموس است و شخص به جستجوی محملی بر می‌آید تا این هیجانش را نثار آن کند. گاهی کسی که ناکامی را ایجاد کرده چندان نیرومند است که حمله ور شدن به آن خالی از خطر نیست هنگامی که راه بر حمله ی مستقیم در بروز ناکامی بسته باشد، ممکن است پرخاشگری جابجا شود ‌به این معنا که عمل پرخاشگری به جای علت واقعی، متوجه شخص یا شی بی تقصیری گردد. برای نمونه کسی که در محل کارش توبیخ شده، خشم و غضب بیرون نریخته را بر سر خانواده‌ خود می‌ریزد، دانشجویی که از نمره نامنصفانه‌ی استادش خشمگین است با هم اتاقیش درگیر می‌شود؛ کودکی که در فعالیت‌های مدرسه دچار ناکامی شده به جان وسایل مدرسه می‌افتد(براهنی به نقل از ریتا ال. اتکینسون،۱۳۸۴).

۳- خمودگی و افسردگی : در برابر جدایی ،محرومیت یا ناکامی،پاره ای از نوجوانان واکنش اضطرابی افسرده واری را که به منزله ی یک پاسخ حمایتی واقعی است،نشان می‌دهند. مع هذا نباید اضطراب و افسردگی را یکسان دانست . اضطراب همواره بر تجلیات روانی دیگر مقدم است و مبارزه ی فرد را علیه خطری که به نظر می‌رسد وی را تهدید می‌کند،نشان می‌دهد.دردناکتر شدن تدریجی این مبارزه با آشکار شدن پاسخ افسرده وار می‌ انجامد،پاسخی که برای مدتی با پاسخ اضطرابی درهم تنیده می شود تا ‌به‌تدریج‌ جانشین آن شود.این حالت اغلب جنبه موقت دارد و با استقرار روایط جدید و گسترش رغبتهای نو ،به افول می گراید.واکنش های اضطرابی افسرده وار معمولا در آغاز نوجوانی ،در افرادی که در مرحله ی نهفتگی یا پیش- نوجوانی دارای رگه های هراسی یا وسواسی بوده اند،بروز می‌کند(براکونیه و فراری،۱۹۷۶).

هر چند پاسخ معمول آدمی به ناکامی، پرخاشگری فعال است با این حال رفتار وارونه ی آن یعنی کناره گیری و خمودگی نیز رواج دارد. وقتی شرایط تنش‌زا استمرار پیدا کند و شخص توفیقی در حل و فصل آن نداشته باشد، ممکن است خمودگی عمیق شده و به صورت افسردگی درآید. نظریه درماندگی آموخته شده (سلیگمن، ۱۹۷۵) نشان می‌دهد که ممکن است رویدادهای آزاردهنده‌ مهار‌نشدنی منجر به افسردگی شود. رشته آزمایشهایی نشان داد که سگ در قفس دو‌سره( دستگاهی که دو بخش آن را مانعی از هم جدا می‌کند) به سرعت یاد می‌گیرد برای فرار از ضربه‌ی برقی خفیفی که از طریق تور سیمی کف قفس به پاهایش وارد می‌شود به بخش دیگر آن بپرد. اگر چند ثانیه پیش از وصل شدن جریان برق به توری کف قفس، چراغی روشن شود سگ یاد می‌گیرد که با دیدن این نشانه به بخش بی‌خطر قفس بپرد و گرفتار ضربه‌ برقی نشود. اما اگر قبلاً سگ در موقعیتی قرار گرفته باشد که نتوانسته از ضربه‌ها اجتناب کند یا بگریزد، یعنی هیچ کوششی از جانب سگ موجب پایان گرفتن ضربه‌ها نشده باشد، در آن صورت بعدها وقتی سگ در شرایط گریز‌پذیر هم قرار بگیرد. فراگیری پاسخهای گریز برایش بسیار دشوار می‌کند یعنی هر چند پرش ساده‌یی به بخش دیگر قفس او از عذاب می‌رهاند با این حال در جای خودش می‌نشیند و ضربه‌ها را تحمل می‌کند. بعضی از این سگها حتی اگر آزمایشگر آن ها را از روی مانع بگذارند تا متوجه راه و روش نجات بشوند نیز این رفتار را دیگر یاد نمی‌گیرند. آزمایشگران ‌به این نتیجه رسیدند که این قبیل سگها بر اثر تجربه قبلی یاد گرفته بودند که در اجتناب از درد، درمانده‌اند و ‌بنابرین‏ در این موقعیت تازه نیز دست از کوشش و تلاش نشسته بودند. غلبه حیوان بر این گونه درماندگی آموخته شده دشوار می‌نمود. (آورمیر و سلیکمن ، ۱۹۶۷). نه در همه‌ آدمیان بلکه در بعضی از آنان در پاسخ به رویدادهای مهار‌نشدنی و غیر قابل کنترل، درماندگی آموخته‌ شده به صورت خمودگی، کناره‌گیری و رخوت ایجاد می‌شود. در پرتو این واقعیت که درمانده شدن آدمیان در پی رویدادهای مهار‌شدنی همه‌گیر و فراگیر نیست بلکه چالش و تلاش ناشی از این قبیل رویدادها را بعضی مردم حتی استقبال هم می‌کنند، در نظریه اولیه درماندگی آموخته شده تغییراتی باید وارد می‌شد (ورتمن و برم، ۱۹۷۵)،. در عین حال برای درک علت وا‌دادن بعضی مردم به رویدادهای دشوار و پذیرفتن و گردن نهادن بر آن ها هنوز نظریه اولیه درماندگی آموخته شده کارساز است. برای نمونه این نظریه در تبیین عصیان نکردن زندانیان اردوگاه‌های نازی ‌به این صورت به کار رفته است که: زندانیان متقاعد شده بودند که هیچ کاری از دستشان بر نمی‌آید و به همین جهت دست به فرار نمی‌زند. زنان تحت ستم شوهر نیز کمتر تلاش می‌کنند از وضع موجود بگریزند. این قبیل زنان می‌گویند از ترس پاسخ احتمالی شوهر یعنی رها کردن خانه و زندگی، یا از جهت نداشتن منابع اقتصادی برای تامین خود و فرزندانشان احساس درماندگی می‌کنند(همان منبع).

ویژگی‌های هوش‌معنوی از نظرسانتوس^[۱۱۷]

سانتوس معتقد است که هوش ‌معنوی درمورد ارتباط با آفریننده جهان است. وی این هوش را توانایی شناخت اصول زندگی(قوانین طبیعی و معنوی ) و بنا نهادن زندگی بر اساس این قوانین تعریف ‌کرده‌است. وی اصول زیر را برای هوش‌ معنوی عنوان ‌کرده‌است:

۱-شناخت و تصدیق هوش معنوی، یعنی باور داشتن ‌به این مسأله که ما موجوداتی معنوی هستیم و زندگی جسمانی در این جهان موقتی است.

۲- باز شناسی و باور به یک موجود معنوی برتر یعنی خداوند.

۳- اگر خالقی هست و ما مخلوق هستیم، باید کتاب راهنمایی هم وجود داشته باشد.

۴- لزوم شناسایی هدف زندگی و وجود چیزی که انسان را فرا می‌خواند و پذیرش این نکته که از نظر ژنتیکی بعضی از توانایی‌ها کد‌گذاری شده‌اند.

۵-شناختن جایگاه خود در نزد خداوند(شخصیت فرد بازتاب فهم وی از خداوند است ).

۶-شناخت اصول زندگی و پذیرش این امر که برای زندگی موفق باید سبک زندگی و تصمیمات خود را مطابق این اصول شکل داد(سانتوس، ۲۰۰۶ ؛ نقل از حمیدی و صداقت، ۱۳۹۱).

ویژگی‌های هوش معنوی از نظر سیسک و تورنس^[۱۱۸]

سیسک و تورنس(۲۰۰۱) معتقد‌ند که هوش ‌معنوی قادر است که هشیاری یا احساس پیوند با یک قدرت برتر با یک وجود مقدس را تسهیل یا افزایش دهد. سیسک و تورنس (۲۰۰۱) مؤلفه‌های هوش ‌معنوی را در شش زمینه مطرح کرده‌اند:

1. 1. ظرفیت‌های اصلی^[۱۱۹]: علاقمندی به مسائل هستی و عالم وجود در مهارت‌هایی مانند تمرکز و در خود فرو رفتن، الهام و بصیرت .

1. 1. ارزش‌های اصلی^[۱۲۰]: پیوستگی و وحدت، مهربانی، احساس ثبات و تعادل، مسئولیت‌پذیری و عبادت.

1. 1. تجربه های اصلی^[۱۲۱]:آگاهی از تجربه های غائی و معنای آن ها ؛ تجربه های اوج، احساس تعالی وحالت‌های هوشیاری عمیق.

1. 1. رفتار‌های پرهیزگارانه مهم^[۱۲۲]: حقیقت، عدالت، مهربانی و پرستاری.

1. 1. سیستم نمادی^[۱۲۳]: شعر، استعاره و داستان.

1. حالت‌های مغزی^[۱۲۴]: از خود ‌بیخود شدن و خلسه.

البته مؤلفه‌های مطرح شده از سوی سیسک و تورنس تا حد زیادی همان مؤلفه‌‌هایی است که توسط ایمونز مطرح شده است(ابراهیمی کوه بنانی، ۱۳۹۰).

برخی ویژگی‌های احتمالی مورد نیاز برای هوش ‌معنوی و روش‌های شدت بخشیدن به آن ها را بیان کرده‌اند، که ویژگی‌های احتمالی آن‌ ها عبارتند از :

۱- به کارگیری دانش درونی ۲- ظرفیت تحمل ناملایمات ۳- حساس بودن نسبت به اهدافمان در زنـدگــی۴- نگرانی نسبت به بی‌عدالتی و بی‌انصافی ۵- لذت بردن از پرسش‌های زندگی ۶- ارزش قائل شدن برای عشق، شفقت و نگرانی در باره دیگران ۷- جستجو برای درک خود ۸- خواستن ایجاد تفاوت ۹- به رنج‌های انسانی پرداختن. روش‌های شدت بخشیدن نیزعبارتند از:۱- فراهم کردن زمانی برای بازتاب اندیشه ۲- مطالعه زندگی پیشگامان معنوی ۳- استفاده از فعالیت‌های رو به رشد شخص ۴- استفاده از یادگیری مبتنی بر حل مسئله روی مسائل واقعی ۵- فراهم کردن زمانی برای بحث‌های آزاد ۶- استفاده از باورها و در نظر گرفتن فکر و اندیشه ۷- اعتماد به صدای درون و فطرت خود(سیسک، ۲۰۰۸؛ نقل از محمد‌نژاد و همکاران، ۱۳۸۸).

مدل هوش‌معنوی از نظر زوهار و مارشال

زوهر و مارشال در کتاب خود « هوش ‌معنوی، سال ۲۰۰۰ میلادی چار‌چوبی برای تعیین انواع هوش ارائه کرده‌اندکه مبتنی بر کارکرد سیستم‌های عصبی مغز می‌باشد. آن ها کارکرد مغز را از دیدگاه عصب‌شناسی بررسی کردند و همه انواع هوش‌های ممکن را به سه نوع سیستم عصبی اصلی در مغز پیوند دادند. زوهر و مارشال (۲۰۰۳) سه نوع هوش عقلانی، هیجانی و معنوی را شناسایی کردند و عقیده دارند که همه هوش‌های دیگر زیر مجموعه های این سه نوع هوش کلی تلقی می‌شوند. هوش ‌هیجانی به افراد کمک می‌کند تا عواطف و احساسات خود و دیگران را مدیریت کنند(زارعی و همکاران، ۱۳۹۰). هوش ‌معنوی نیز به عنوان سومین نوع هوش، مبتنی بر تفکر وحدت بخش مغز است. آن‌ ها مشخصات افرادی را که دارای هوش معنوی بالایی هستند این‌گونه ذکر کرده‌اند : این افراد انعطاف‌پذیر هستند، درجه بالایی از هوشیاری نسبت به خویشتن دارند، توانایی برای رویارویی با مشکلات و دردها و چیره شدن بر آن‌ ها را دارند. همچنین، الهام گرفتن از طریق ارزش‌ها و بصیرت‌ها، اجتناب از بد کردن نسبت به دیگران، تفکر وحدت‌گرا( پی بردن به روابط میان اشیاء و پدیده‌ها‌ی مختلف). جستجو برای پاسخ‌دادن به سوال‌های اساسی، عدم وابستگی به دیگران و مقاومت در برابر شیو‌ه‌ها و سنت‌های معمول جامعه از ویژگی‌های دیگر آن‌ ها هست (رجایی،۱۳۸۹).

زوهر و مارشال (۲۰۰۰) هوش‌معنوی را ‌به این صورت تعریف می‌کنند :« هوشی که از طریق آن مسائل مربوط به معنا و ارزش‌ها را حل می‌کنیم، هوشی که به ما کمک می‌کند تا بفهمیم کدام اقدامات یا کدام مسیر معنادار‌تر از دیگری است »(به نقل از فرهنگی و همکاران، ۱۳۸۸).

زوهر و مارشال هوش ‌معنوی را هوش غایی ما می‌دانند که به ما توانایی تمیز و انتخاب می‌دهد و مارا سرشار از شفقت و ادراک می‌کند و به ما کمک می‌کند تا محدویت‌ها را ببینیم. زوهر و مارشال (۲۰۰۰) نیز درتأیید وجود هوش‌ معنوی آن را استعدادی ذهنی می‌دانند که انسان در حل مسائل معنوی و ارزشی خود به کار می‌گیرد و زندگی و کارهای خود را در حالتی گسترده از وسعت و غنا و معنا قرار می‌دهد(فرهنگی و همکاران،۱۳۸۸). زوهر و مارشال (۲۰۰۰) همچنین معتقد هستند که تجربه های معنوی، بینش ژرفی پدید می‌آورد که چشم انداز‌هایی نو و تازه را برای انسان باز می‌کند. این بینش و چشم‌اندازهای تازه شخص را قادر می‌سازد تا از عهده کارها به خوبی بر‌آید و به گونه‌ای خلاق راه حل‌هایی تازه برای مسائل زندگی خود برگزیند(سهرابی، ۱۳۸۷؛ زارعی و همکاران، ۱۳۹۰).

الگوی چهار عاملی هوش‌معنوی از دیدگاه دیوید بی‌کینیگ^[۱۲۵]

هوش‌ معنوی به عنوان یک مجموعه از ظرفیت‌های ذهنی تعریف می‌شود که در وحدت و یکپارچگی و کاربرد انطباقی جنبه‌های غیر مادی و مافوق هستی فرد و رسیدن به نتایجی از قبیل اندیشه‌ وجودی عمیق، بهبود معنا، شناخت خویشتن برتر و سلطه بر سطوح معنوی شرکت دارند. برای هوش‌ معنوی چهار عامل اساسی پیشنهاد شده است:

۱-تفکر وجودی

۲-تولید معنای شخصی

۳-آگاهی متعالی

۴-توسعه سطوح هوشیاری

ایوان گلدبرگ^[۱] ، روان پزشکی از دانشگاه کلمبیا، اولین بار اختلال اعتیاد به اینترنت را در جولای ۱۹۹۵ مطرح کرد و واژه اعتیاد به اینترنت را ابداع و معیارهای تشخیصی آن را ثبت کرد (گونزالز،۲۰۰۸).

در سال‌های اخیر مطالعات شیوع اعتیاد به اینترنت را بین ۳/۰ % تا ۲۲% گزارش کرده‌اند. همچنین اعتیاد به اینترنت با فوبی اجتماعی و اختلال کمبود توجه همراه با بیش فعالی ، اختلال دو قطبی، مشکلات در روابط بین فردی، اختلال اضطرابی و تکانه ای، خودکشی و پرخاشگری، افسردگی، برانگیختگی بالا در ارتباط بوده است. از طرفی برخی مطالعات با بررسی مشخصات دمو گرافیک به عنوان متغیر های پیش‌بینی کننده اعتیاد به اینترنت، شانس جنسیت، سن ، بیکاری و تاهل را مؤثر دانسته اند. متغیر دیگری که برخی مطالعات در ‌ارتباط با اعتیاد به اینترنت بررسی نموده اند، ویژگی‌های شخصیتی کاربران می‌باشد که خصوصیاتی مانند کمرویی، تکانشی بودن، تنهایی، اضطراب، افسردگی، صفات روان نژندی( اضطراب، خشم و کینه، خلق افسرده، شرم، تکانشی بودن، آسیب پذیری در برابر استرس) خشونت و پرخاشگری، سبک شخصیتی درون گرایی، احترام به خود پایین، احساسات نا پایدار و خیال پردازی، دنبال تازگی بودن، اجتناب از آسیب و کاهش وابستگی به پاداش، برون گرایی و باز بودن تاثیر گذار است(ویلدت و پائوتزینک^[۲]،۲۰۰۷). در سال های اخیر توجه زیادی به رابطه بالقوه میان ویژگی های شخصیتی و اعتیاد اینترنتی صورت گرفته است.از آنجا که این ویژگی ها زیربنای نظام رفتاری افراد را تشکیل می‌دهند،پرداختن ‌به این مقوله می‌تواند جنبه‌های خاصی از عملکرد افراد را روشن سازد.

هدف کلی این مطالعه به دنبال بررسی تاثیر اعتیاد به اینترنت بر ویژگی‌های شخصیتی با تأکید بر تمایل استفاده از اینترنت در بین دانشجویان دانشگاه سمنان می‌باشد.

۱-۲- تعریف موضوع و بیان مسئله

به طور کلی اعتیاد به اینترنت را می توان به عنوان” نوعی استفاده از اینترنت که می‌تواند مشکلات روانشناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند،” تعریف کرد( گونزالز^[۳]،۲۰۰۸).

اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت صرف نظر از اینکه آن را یک بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم پدیده ای است مزمن ، فراگیر و عود کننده که با صدمات جدی جسمانی ، مالی ، خانوادگی ، اجتماعی و روانی همراه است. رایج ترین اصطلاح” اعتیاد به اینترنت” است که نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت ایجاد می‌کند. انجمن روان پزشکی آمریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در حلول یک دوره ی دوماهه همراه باشد تعریف ‌کرده‌است و برای تشخیص آن هفت ملاک ارائه ‌کرده‌است. (حداقل سه معیار در طول دو ماه) تحمل، علایم ترک، زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه که فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد،تمایل مداوم باری کنترل رفتار،صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت، کاهش فعالیت‌های اجتماعی، شغلی و تفریحی در اثر استفاده از اینترنت ، تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن (پاتریک ، ۲۰۰۸).

اعتیاد به اینترنت پدیده ی جدیدی است که بسیاری از پزشکان عمومی از آن بی اطلاع هستند. به نظر می‌رسد ریشه این عمل فرار از مشکلات شخصی است. متنوع بودن قسمت های مختلف اینترنت، فرصتی برای فرار از مشکلات عاطفی مانند: افسردگی ، استرس ، اضطراب یا مشکلات ارتباط با دیگران فراهم می آورد (گرینفلید ، ۲۰۰۴). رویارویی با اعتیاد به اینترنت مانند هر اعتیاد دیگر مشکل است. اعتیاد به اینترنت ، هروئین ، سیگار ، الکل و همه انواع اعتیاد دارای اجزاء اساسی شبیه به هم می‌باشند و ترک هیچ اعتیادی راحت و بدون درد نیست (اورمان ، ۲۰۰۳).

هولمز در تعریف خود از اعتیاد به اینترنت معتقد است : فردی که بیش از ۱۹ ساعت در هفته از اینترنت استفاده می‌کند ، معتاد به اینترنت است. (جین هک و جی یی، ۲۰۰۶) پژوهش های انجام گرفته در زمینه اعتیاد به اینترنت نتایج ضدونقیض را گزارش می‌کند. (کائو و همکارانش^[۴] ، ۲۰۰۷؛ یلولیس و همکارانش^[۵] ،۲۰۰۵؛ لی شانگ^[۶] ،۲۰۰۶) خاطر نشان می‌کنند که استفاده مفرط و آسیب شناسانه از اینترنت میزان بهداشت روانی دانشجویان را کاهش می‌دهد. اعتیاد به اینترنت یک پدیده ی جهانی با سطح و دامنه متفاوتی از ۵ تا ۲۵ درصد جمعیت دانشجویان آمریکا ، چین ، کره ، انگلستان ، استرالیا ، تایوان ، ژاپن ، کشورهای اروپای شرقی و غربی است (لی شانگ ؛ ۲۰۰۶). (آمیچای هامبرگر و بن آرتزی^[۷]،۲۰۰۳) نشان دادند که دانشجویانی که به صورت افراطی وابسته به اینترنت هستند از لحاظ بهداشت روانی احساس تنهایی می‌کنند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که دانشجویان دانشگاه­ها که به اعتیاد اینترنت دچارند در روابط اجتماعی مهارت های لازم را ندارند و بهزیستی روانی و اجتماعی کمتری دارند. پژوهش های صورت گرفته از سوی نادمی و سعیدی رضوانی (۱۳۸۵) درباره استفاده از اینترنت و پیامد های روانی و اجتماعی نشان می‌دهد که بین برون گرایی و روان با بهره گرفتن از اینترنت رابطه منفی معنادار وجود دارد.

یکی از متغیر های که می‌تواند با اعتیاد به اینترنت ارتباط داشته باشد ویژگی شخصیتی است که نقش تعیین کننده ای بر رفتار مشهود وآشکار فرد دارد شخصیت عبارت است از: مجموعه سازمان یافته،واحد و متشکلی از خصوصیات نسبتاً ثابت و مداومی که یک شخص را از اشخاص دیگر متمایز می‌کند(براهنی،بیرشک۱۳۷۷؛ سیاسی۱۳۷۱؛ هال ولیندزی کریسنی ، ۱۹۹۹). شخصیت از واژه‌ لاتین پرسونا^[۸] گرفته شده است که به نقابی اشاره دارد که هنر پیشه ها در نمایش به صورت خود می‌زنند. شخصیت را می توان به صورت مجموعه ی بادوام و بی نظیر ویژگی‌های تعریف کرد که ممکن است در موقعیت های مختلف تغییر کند. شلدون در تعریف خود چنین عنوان می‌کند: شخصیت سازمان یافتگی پویشی جنبه‌های عقلی ، عاطفی ، انگیزشی و فیزیولوژیکی فرد را گویند (جین هک و جی،یی ۲۰۰۶).

تعریف کنل از شخصیت آن چیزی است که پیش‌بینی آنچه را که یک شخص در موقعیتی معین انجام خواهد داد ، امکان پذیر می‌سازد. او معتقد بود که شخصیت از صفات یا عواملی تشکیل شده است که می توان آن ها را به وسیله روش تحلیل عاملی به دست آورد.( هاردی ، ۲۰۰۷).

پنج عامل اصلی بزرگ عبارتند از : نورتیسیزم^[۹] (N) که عصبیت یا بی ثباتی هیجانی نامیده شده، برونگرایی^[۱۰](E) ، باز بودن به تجربه^[۱۱] (O) ، توافق^[۱۲] (A) و وجدانی بودن^[۱۳] © (باگبی ، ۲۰۰۷).

هدف از اجاره، انتقال منافع است و به همین دلیل موضوع آن باید عین باشد، خواه عین معین (مثل اجاره خانه) یا کلی (مانند فروش بلیط سینما یا پارک بازی و …) عین مورد اجاره ممکن است بین موجر و دیگران مشاع باشد. در این صورت واگذاری منافع مستلزم تصرف در حصه دیگران نیست ولی اذن شریک یا شریکان نیز امکان دارد و لیکن تسلیم عین مستأجره باید با رضای آنان باشد. زیرا تصرف در هر یک از اجزاء مورد اجاره تصرف در مال سایر شریکان نیز هست.بر همین اساس ماده ۴۷۵ قانون مدنی مقرر نموده است که «اجاره مال مشاع جایز است لیکن تسلیم عین مستأجره موقوف است به اذن شریک».^[۹۹]

حال برای اینکه مستأجر بتواند در منافعی که به او تملیک شده تصرف کند، باید مورد اجاره را در اختیار داشته باشد و این امر به طور معمول با تسلیم عین به او ملازمه دارد. لذا مسلم است که قدرت بر تسلیم عین مستأجره شرط درستی عقد است. و اگر موجربه شرط یعنی تسلیم عین مستأجره ملتزم نشود، مستأجر حق دارد که الف- از تسلیم اجاره بها امتناع کند ب- الزام او را از دادگاه بخواهد.

ماده ۴۷۶ قانون مدنی مقرر می­دارد: «موجر باید عین مستأجره را تسلیم مستأجر کند و در صورت امتناع، موجر اجبار می­ شود و در صورت تعذر اجبار، مستأجر خیار فسخ دارد.»

لذا برابر ماده ۴۷۰ قانون مدنی چنانچه موجر قدرت بر تسلیم عین مستأجره را نداشته باشد، عقد باطل است و ماده ۳۷۲ قانون مدنی ‌در مورد عقد بیع صراحتاً بیان داشته که چنانچه بایع قدرت بر تسلیم نسبت به تغییر مبیع را نداشته باشد عقد نسبت به آن بعض باطل است.

ماده ۴۷۰ قانون مدنی «اگر نسبت به بعض مبیع بایع قدرت بر تسلیم داشته و نسبت به بعض دیگر نداشته باشد بیع نسبت به بعض که قدرت بر تسلیم داشته صحیح است و نسبت به بعض دیگر باطل است».

اما در جائیکه مال مشاعی اجاره داده شود، چنانچه همه شرکای در عقد اجاره به عنوان موجر قرارداد را منعقد کرده باشند، متعهد و ملزم هستند که عین مستأجره را جهت انتفاع به مستأجر تسلیم نمایند و ضمانت اجرای عدم تسلیم، ماده ۴۷۶ قانون مدنی خواهد بود. امتناع از تسلیم اجاره بها و یا الزام به تسلیم آن را از دادگاه بخواهد اما ضمانت اجرای عدم قدرت بر تسلیم به تصریح ماده ۴۷۰ ناظر به ماده ۳۷۲ قانون مدنی بطلان عقد اجاره است.

ضمانت اجرای مذکور در ماده ۴۷۶ قانون مدنی در جائی است که موجر قدرت بر تسلیم دارد، اما از تسلیم عین مستأجره امتناع می­ورزد. اما در ماده ۴۷۰ مربوط به جایی است که موجر قدرت بر تسلیم را ندارد که حکم بر ابطال آن صادر شده است.

در اجاره مال مشاع که یکی از شرکای به میزان سهم مالکیت خود در عین مستأجره، به مستأجر اجاره داده است، از لحاظ ماهیت عقد اجاره صحیح است و با نفوذو صحت عقد، تعهد و التزامی برای موجر ایجاد می­گردد و آن تسلیم عین مستأجر جهت انتفاع از آن است، و چنانچه موجر قدرت بر تسلیم را نداشته باشد برابر ماده ۴۷۰ قانون مدنی و ۳۷۲ قانون مدنی. عقد اجاره باطل است. اما قسمت دوم ماده ۴۷۵ قانون مدنی در اجاره مال مشاع، تسلیم را موقوف به اذن شریک قرار داده است. بر این اساس چنانچه یکی از شرکای مال مشاع، سهم خود را بدون اذن سایر شرکای اجاره دهد، عقد اجاره باطل نخواهد بود بلکه غیر نافذ است چنانچه شرکای اذن دهند، موجر می ­تواند مال مشاع را تسلیم مستأجر دهد و اگر اذن ندهند عقد مذکور به دلیل عدم قدرت بر تسلیم باطل است. لذا بین ماده ۴۷۰ و ۴۷۵ قانون مدنی نوعی تعارض ایجاد می­گردد که جهت رفع تعارض موجودراهکارهای فقهی وحقوقی ارائه شده که می توان از تعارض موجود و راهکار آن در موضوع افراز منافع نیز مورد استفاده قرار داد.

برخی از فقهاء و اساتید بر این نظر هستند که ماده ۴۷۰ قدرت بر تسلیم فیزیکی است، بدین معنا که اگر بدون رضایت شرکای ملکی مشاعی حصه خود را در اختیار مستأجر قرار دهد وضعاً در عقد به وجود آمده تأثیری ایجاد نمی­ شود و صرفاً از بعد حکم تکلیفی معصیت و گناه مرتکب شده است.

فقیه بزرگوار دیگری در این خصوص آورده است:«… نعم جواز تصرفه فیها تکلیفاً موقوف علیه فلایوثر فی الحکم الوضعی فیتحقق الوضع و لو مع فرض مخالفته تکلیفاً».

فقیه ارجمند در این عبارت به صراحت تسلیم صورت گرفته ولو با مخالفت و عدم اذن، سایر شرکای را از منظر حکم وضعی و اعتبار حقوقی نافذ دانسته و صرفاً از بعد تکلیفی موجر را مکلف به اخذ رضایت شرکای نمی­داند و ضمانت اجرای عدم اخذ رضایت شرکای را صرفاً معصیت و گناه می­داند.

مرحوم گلپایگانی نیز در تأیید نظرات مذکور می­فرمایند:«… و لکن اذا عصی و سلمه یترتب آثاره»

حضرت امام خمینی (ره)در تحریر الوسیله در خصوص تسلیم مال مرهونه در جائیکه مال مرهونه مشاعی است اینگونه می آورند :”لا یجوز تسلیمه الی المرتهن الا برضا شریکه ولکن لو سلمه الیه فالظاهر کفایته فی تحقق القبض الذی هوشرط صحته وان تحقق العدوان بالنسبه الی حصه شریکه …”.^[۱۰۰]مفهوم نظرات این فقیه بزرگوار این است که تسلیم مورد اجاره حتی بدون تحصیل اذن و یا اجازه شرکای مشاعی تأثیری در حکم وضعی تسلیم نداشته و تعهد موجر مبنی بر تسلیم مورد اجاره از منظر حقوقی در این حالت ایفا شده و مستأجر دیگر حقی برای تسلیم و یا الزام به تسلیم مورد اجاره ندارد و تمامی آثار تسلیم صحیح و قانونی بر این عمل صورت گرفته مترتب می­ شود. مرحوم میرزای قمی (ره)در کتاب معروف جامع الشتات،موضوعی را آوره که می‌تواند با فرض ما هم پوشانی داشته باشد .^[۱۰۱]

حال چنانچه نظریات فقهاء مذکور را بپذیریم، ‌می‌توان تعارض ماده ۴۷۰ قانون مدنی و ماده ۳۷۵ را نیز رفع کنیم که گفته شود ماده ۴۷۰ قدرت بر تسلیم فیزیکی را ملاک صحت عقد اجاره قرار داده است. در این جا قدرت تسلیم در تمامی موارد وجود دارد. زیرا که یا ملک قابلیت افراز را دارد و یا اینکه قابلیت افراز را نداشته و موجر این امکان را دارد که بدون تحصیل اذن سایر شرکای ملک را متصرف و در سلطه مستأجر قرار دهد و تکلیف خود که تسلیم مورد اجاره به مستأجر است را محقق سازد.در صورت قابلیت افراز ملک را متصرف و در سلطه مستأجر قرار می­دهد. اما بحث ‌در مورد ملکی است که قابلیت افراز را نداشته و سایر شرکای اذن و رضایت در افراز آن را نمی­دهند، در اینجا از یک طرف موجر یعنی یکی از شرکای به حصه سهم خود ملکی را به مستأجر اجاره می­دهد- که برابر ماده ۴۷۰ قانون مدنی عقد اجاره صحیح است اما تسلیم آن چون موقوف به اذن سایر شرکای است با مشکل مواجه می­ شود و اگر عدم اذن سایر شرکای را حمل بر عدم قدرت بر تسلیم نماییم عقد اجاره باطل است. از طرفی هم شریک موجر می­خواهد از منافع ملک خود استفاده نماید اگر بدون اذن سایر شرکای ملک را تسلیم مستأجر نماید به نظر عده­ای از فقهاء مذکور موجر مرتکب حکم تکلیف معصیت و گناه شده است اما بنظر می­رسد که در اینجا باید به حکم دادگاه ملک تسلیم مستأجر گردد.

تعریف دیگری که می توان از عملکرد داشت این است که عملکرد سازمانی عبارت است از ارزیابی خروجی یا نتایج واقعی یک سازمان در مقایسه با اهدافی که باید سازمان به آن می رسید . به عبارت دیگر اگر سازمان به اهدافی که در نظر گرفته ، برسد دارای عملکرد خوبی است ( نریمانی ۱۳۸۹). عملکرد سازمانی موضوع کم اهمیتی نیست چون شدیداً بر رفتار مدیران و کارکنان اثر می‌گذارد. ارزیابی هر کسب و کار ی این است که آیا آن به سمت پیشرفت های و بهبودهای قابل سنجش در عملکرد ‌سازمانی سوق داده می شود یا نه .

اسلک و دیگران (۲۰۰۱) موارد زیر را به عنوان ویژگی ها ی ضروری عملیات و عملکردهای والایی دانستند که هدف تمامی شرکت‌ها دستیابی به آن ها‌ است:

ـ عملیات با کیفیت بالا، با دوباره کاریها ، وقت و تلاش را به هدر نمی دهد و مشتریان داخلی این عملیات ها از خدمات ناقص ناراضی نیستند.

ـ عملیات سریع ، میزان کالای موجود در جریان فرایند تولید و همچنین عملیات جزیی و اداری را کاهش می‌دهد .

ـ عملیات قابل اطمینان ، به تحویل محصول درست طبق برنامه ریزی قبل تکیه دارد ، این امر توقف بیهوده را حذف می‌کند و اجازه می‌دهد دیگر عملیات جزیی با کارآمدی بیشتری اجرا گردد .

ـ عملیات انعطاف پذیر ، ( این قابلیت را دارد که ) با شرایط در حال تغییر به سرعت و بدون ایجاد اختلال در عملیاتهای دیگر ، منطبق شود. در صورتی که عملیاتهای جزیی انعطاف پذیر باشند می‌توانند به سرعت و بدون اتلاف وقت و ظرفیت ، وظایفشان را تغییر دهند و

ـ اجرای عملیات با هزینه کم ، که منجر به سود بیشتر می شود و همچنین برای شرکت این امکان را فراهم می‌سازد که محصولاتش را با قیمت رقابتی به فروش برساند.

ـ اجرای عملیات با ویژگی هایی که توضیح داده شد ، موجب تحقق اهداف عملکرد ، بخصوص اهداف مربوط به کیفیت می شود.

عملکرد را می توان در ابعاد فردی ، گروهی و سازمانی مورد بررسی قرار داد. که در اینجا فقط ابعاد سازمانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

عملکرد سازمانی ، برآیند چندی است که در قالب الگوی ماهواره ای عملکرد سازمانی مطرح شده است . در این الگو ، عوامل مهمی مورد شناسایی قرار گرفته اند که شامل دانش سازمان ، ساختار ، فراگرد انسانی و … می شود.

در عملکرد سازمانی باید گفت که نخست این عملکرد ، سازمانی است و نه فردی اگر چه سازمان‌ها از افراد کارمند تشکیل شده اند اما این صحیح نیست که ما مجموع عملکرد افراد را با عملکرد سازمانی یکسان تلقی نماییم تک تک کارکنان مطمئنا عملکرد سازمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما آن ها باید با بسیاری از عوامل دیگر مانند فناوری، و زیر ساخت ها و .. کار کنند. در حقیقت این که چگونه عملکردهای فردی در تعامل با عوامل دیگر به عملکرد سازمانی تبدیل می شود، تا حد زیادی ناشناخته است . موارد بسیاری وجود دارد که عملکردهای فردی قوی به سازمانی های با عملکرد قوی منجر نمی شود . ابزار تعریف و ارزیابی عملکرد فردی را غالبا با اصطلاح ارزیابی عملکرد می شناسند.

عملکرد سازمانی عملکرد یک شبکه شامل سازمان‌های مختلفی از بخش های دولتی ، غیر انتفاعی یا خصوصی هم نیست بلکه این واژه می‌تواند به بزرگی یک دولت یا شهر بزرگ یا به کوچکی یک واحد از یک سازمان‌های محلی با سه کارمند باشد . سازمان می‌تواند یک زیربخش از یک سازمان مانند بخشی از اداره پلیس محلی، یک ایستگاه آتش نشانی یا یک فعالیت ، یک فرایند یا یک برنامه در درون یک سازمان باشد.

به علاوه عملکرد سازمانی یک جهت گیری « خروجی ـ دستاورد» دارد. عملکرد یک سازمان را می توان از طریق نقش آن در فرایند تولید محصولات یا خدمات فهمید. این فرایند که به عنوان فرایند تولید شناخته می شود از چهار مرحله تشکیل شده است: ورودی ها ، فرایند ، خروجی ها و دستاوردها ( وانگ^[۴۹] ، ۲۰۰۴).

عوامل مؤثر بر عملکرد سازمانی

1. 1. ساختار سازمانی

1. 1. محیط سازمانی

1. 1. سیاست ها و رویه های سازمانی

1. 1. فرهنگ سازمانی

1. 1. تعریف سازمان

1. 1. سازمان پدیده ای اجتماعی به شمار می‌آید که به طور آگاهانه هماهنگ شده و دارای حدود و ثغور نسبتا مشخصی بوده و برای تحقق هدف یا اهدافی ، بر اساس یک سلسله مبانی دائمی فعالیت می‌کند . برای روشن شدن این تعریف ، آن را به قسمتهای بهم مرتبط تقسیم نموده و هر کدام را جداگانه تشریح می‌کنیم . عبارت به صورت آگاهانه هماهنگ شده دلالت بر مدیریت دارد. پدیده اجتماعی ، دال بر این معنا است که سازمان از افراد یا ‌گروه‌های که با هم در تعاملند ، تشکیل شده است. الگوهای تعاملی که افراد از آن ها تبعیت می‌کنند ، تصادفی به وجود نیامده ، بلکه در خصوص آن ها قبلا اندیشیده شده است. از اینرو چون سازمان‌ها پدیده ای اجتماعی اند ، لذا الگوهای تعاملی اعضاء آن ها بایستی موزون و هماهنگ باشد تا ابهام و سردرگمی حداقل گردد و در نتیجه اطمینان حاصل شود که وظایف مهم سازمانی انجام می‌پذیرند . نتیجه آنکه ، تعریف ما از سازمان به طور صریحی نیاز به هماهنگی در الگوهای تعاملی بین افراد را مسلم می‌داند. یک سازمان مرزهای نسبتاٌ مشخصی دارد. این مرزها به مرور زمان، می‌توانند تغییر کنند و ممکن است کاملا واضح و روشن نباشند. اما بهر حال باید مرزهای مشخصی شدن چنین مرزهایی از طریق انعقاد قراردادهای رسمی یا غیر رسمی بین اعضاء و سازمان صورت می‌گیرد.

1. نهایتاًً اینکه ، سازمان‌ها برای انجام امور به وجود آمده اند . این امور یا فعالیت ها ، همان اهدافند، که دستیابی به آن ها توسط یک فرد به تنهایی ، امکان پذیر نیست ، یا اگر هم به وسیله یک فرد قابل حصول

۱۹ـ۳ـ۲ـ آشنایی با شهرداری منطقه ۶تهران

منطقه شش یکی از مناطق نسبتاً قدیمی شهر تهران به حساب می‌آید که در مرکز این شهر واقع گردیده است.این منطقه با مساحتی معادل ۴۵/۲۱۳۸هکتار حدود ۳/۳ درصد از سطح شهر را شامل می‌گردد.
منطقه شش به لحاظ موقعیت جغرافیایی در حوزه مرکزی شهر تهران واقع گردیده که از سمت شمال به منطقه ۳، از شرق به منطقه ۷، از جنوب به مناطق ۱۰،۱۱،۱۲ و از غرب به منطقه ۲ محدود می‌گردد.از عمده‌ترین ویژگی کالبدی منطقه شش می‌توان به موقعیت قرارگیری آن در مرکز شهر تهران از یک سو و از سوی دیگر استقرار مهم‌ترین کاربری‌های اداری ـ خدماتی با مقیاس عملکردی فرامنطقه‌ای، شهری و حتی ملی در آن اشاره نمود. این منطقه از سه جهت غرب، شرق و شمال با سه بزرگراه اصلی تهران یعنی چمران، مدرس و همت و از سمت جنوب به بزرگترین محور شرقی‌ـ غربی شهر یعنی خیابان انقلاب محدود می‌گردد.همچنین یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین محورهای شمالی ـ جنوبی تهران یعنی خیابان ولیعصر از مرکز ثقل این منطقه عبور می‌کند .

این منطقه شامل ۶ ناحیه و ۱۸ محله می‌باشد.ساختمان مرکزی شهرداری منطقه ۶ در میدان سید جمال الدین اسدآبادی (میدان کلانتری) یوسف آباد واقع شده است.(سازمان آمار،۱۳۹۲)