مطالعه برخی پژوهش ها در راستای موضوع پژوهش فوق شامل؛ شهرکی پور (۱۳۹۲) ” بررسی محتوای کتب درسی دوره ی راهنمایی تحصیلی در گسترش فرهنگ ایثار و شهادت “، مرزوقی، فولادچنگ (۱۳۹۰) ” ارزیابى برنامه درسى دوره ى ابتدایى (اهداف و محتوا) از منظر فرهنگ ایثار و شهادت”، بهمنی (۱۳۸۹) ” تبیین راهکارهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه “، هاونگی (۱۳۸۹) ” بررسی میزان برخورداری کتاب های درسی دوره راهنمایی تحصیلی از مؤلفه ها و مفاهیم مربوط به فرهنگ شهادت”، سبحانی نژاد، یوزباشی (۱۳۸۷) ” بررسی میزان توجه به مفاهیم فرهنگ ایثار و شهادت در محتوای کتاب های درسی فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی دوره راهنمایی کشور “، سبحانی نژاد (۱۳۸۷) ” تبیین راهکارهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در بین کودکان “، آرمند (۱۳۸۷) ” بررسی مفاهیم ایثار و شهادت در کتاب های درسی دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه “، بهالگردی، سعیدی رضوانی، صحافیان (۱۳۸۷) ” تأملی در میزان استفاده از ظرفیت درس زبان و ادبیات فارسی (دوره متوسطه) در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت”، محمد رضایی نوده (۱۳۸۶) ” شناسایی عوامل ترویج فرهنگ ایثار و شهادت (مطالعه موردی : استان گلستان) “، ربیع نتاج (۱۳۸۶) ” آسیب ها و عوامل ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در اسلام”، احمدی (۱۳۸۶) ” آسیب شناسی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت”، حسینی (۱۳۸۶) ” مفهوم پردازی آسیب شناسی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت “، عابدی (۱۳۸۵) ” بررسی تأثیر انتظار بر فرهنگ ایثار و شهادت بین جوانان “، عرب زوزنی و سعیدی رضوانی (۱۳۸۵) ” فرهنگ شهادت در کتابهای درسی دوره راهنمایی تحصیلی”، رعنایی پور (۱۳۸۵) “پاسداری از فرهنگ ایثار و شهادت در حوزه آموزش و پرورش “، فلاح صفوی، محرمخانی (۱۳۸۵) ” بررسی عوامل و موانع ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه از منظر شهروندان قزوینی “، سلیمانی (۱۳۸۳) ” مقایسه دیدگاه جوانان آشنا با فرهنگ ایثار و شهادت با بقیه جوانان نسبت به توانایی های خود”، بیانگر آن است که تاکنون پژوهشی جامع در ارتباط با بررسی فرهنگ ایثار و شهادت در اهداف مصوب دوره متوسطه و همچنین راهکارهای مؤثر نهادینه سازی آن در مدارس از نظر دبیران صورت نپذیرفته است و از آن جا که در نظام آموزش و پرورش جمهورى اسلامى ایران، یکى از اهداف مهم، انتقال ارزش ها و فرهنگ اصیل اسلامى، ملى و تاریخى به دانش آموزان است، انتظار مى رود که ارزش هاى مرتبط با فرهنگ ایثار و شهادت از جایگاه مهمى در اهداف مصوب دوره متوسطه و همچنین در مدارس این دوره برخوردار باشد.
بنابرین پژوهش حاضر در پی آن است که با عنایت به مبانی نظری و سوابق پژوهشی به ” بررسی جایگاه مؤلفه های فرهنگ ایثار و شهادت در اهداف مصوب دوره متوسطه و راهکارهای مؤثر نهادینه سازی آن در مدارس از نظر دبیران شهر قم ” بپردازد.
۱-۳٫ اهمیت و ضرورت پژوهش
۱-۳-۱٫ نظری
۱٫ انجام پژوهش حاضر بر گسترش دامنه دانش نظری در حوزه پژوهشی فوق کمک خواهد کرد.
۲٫ پژوهش حاضر منجر به دستیابی مباحث جدید در این عرصه خواهد شد.
۱-۳-۲٫ کاربردی
۱٫ برنامه ریزان آموزش و پرورش متوسطه با اطلاع از نتایج پژوهش حاضر خواهند توانست زمینه بهبود و تقویت برنامه ها را در راستای شکل گیری، ترویج و نهادینه سازی فرهنگ ایثار و شهادت، متناسب با شرایط خاص دانش آموزان این دوره فراهم سازند.
۲٫ دستاوردهای پژوهش حاضر میتواند به افزایش دانش و تغییر نگرش مدیران آموزش و پرورش و مدارس در زمینه توجه ویژه به این فرهنگ در برنامه های درسی و آموزشی دوره متوسطه کمک نماید.
۳٫ معلمان آموزش متوسطه با عنایت به یافته های این پژوهش، به اهمیت و جایگاه فرهنگ ایثار و شهادت در آموزش این دوره پی میبرند و در راهبردهای یاد دهی ـ یادگیری خود در کلاس به آن توجه می نمایند.
۴٫ سیاست گذاران آموزش و پرورش متوسطه با اطلاع از نتایج پژوهش حاضر، خواهند توانست اهداف مصوب این دوره را در راستای توجه بیش تر به فرهنگ ایثار و شهادت مورد بازنگری قرار دهند.
۵٫ برنامه ریزان درسی میتوانند متناسب با محتوای درسی که طراحی آن را برعهده دارند، فرهنگ ایثار و شهادت را در محتوای برنامه های درسی رسمی این دوره و یا از طریق فعالیت های فوق برنامه مدنظر قرار دهند تا دانش آموزان را با فرهنگ ایثار و شهادت آشنا و معرفت حاصل شده را در آن ها درونی سازند و در نهایت زمینه هاى عمل به معرفت کسب شده را فراهم آورند.
۱-۴٫ اهداف پژوهش
۱-۴-۱٫ اهداف کلی
-
- تعیین جایگاه فرهنگ ایثار و شهادت در اهداف مصوب دوره متوسطه.
- شناسایی راهکارهای مؤثر نهادینه سازی آن در مدارس.
۱-۴-۲٫ اهداف جزئی
-
- تعیین مؤلفه های فرهنگ ایثار و شهادت.
-
- بررسی جایگاه مؤلفه های فرهنگ ایثار و شهادت در اهداف مصوب دوره متوسطه.
- شناسایی راهکارهای مؤثر نهادینه سازی فرهنگ ایثار و شهادت در مدارس از نظر دبیران.
۱-۵٫ سؤال های پژوهش
۱٫ مؤلفه های فرهنگ ایثار و شهادت کدام اند؟
۲٫ مؤلفه های فرهنگ ایثار و شهادت در اهداف مصوب دوره متوسطه از چه جایگاهی برخوردار است؟
۳٫ از نظر دبیران دوره متوسطه، راهکارهای مؤثر نهادینه سازی فرهنگ ایثار و شهادت در مدارس کدام اند؟
۱-۶٫ تعریف های نظری و عملیاتی مفاهیم و اصطلاحات پژوهش
۱-۶-۱٫ تعریف مفهومی مفاهیم و اصطلاحات
ﭘﻴﺶ از ورود ﺑﻪ ﺑﺤﺚ فرهنگ ایثار و شهادت در دوره متوسطه و ﻣﻘﻮﻻت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن، در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻦ درک روﺷﻨﻲ از ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ چون ایثار، شهادت، فرهنگ، فرهنگ ایثار و شهادت، دوره متوسطه، اهداف مصوب دوره متوسطه، راهکار و نهادینه سازی ﺿﺮوری به نظر میرسد.
ایثار[۱۲] : این کلمه، به معنای بذل و بخشش، ترجیح دادن بعضی بر بعضی دیگر، گذشت کردن از حق خود برای دیگران، غرض دیگران را بر غرض خویش مقدم داشتن، منفعت غیر را بر مصلحت خود مقدم داشتن، دیگری را در رساندن به منفعت و دفع مضرت بر خود مقدم داشتن آمده است (دهخدا، ۱۳۷۶، ج ۳ : ۳۱۶۶). ایثار در اصطلاح دانش اخلاق، دومین نوع از انواعی است که تحت فضیلت «سخا» قرار دارد و مراد از آن این است که انسان از آن چه خود بدان نیاز دارد، جوانمردانه بگذرد و آن را به دیگری که بدان نیازمند است ببخشد و این گذشتن و بخشیدن که همانا دیگری را بر خود برگزیدن است، ملکه نفس آدمی گردد (دائرۀ المعارف تشیع، ۱۳۷۵: ۷۸).